Łąkotka stawu kolanowego to rodzaj amortyzatora umocowanego pomiędzy kością udową i piszczelową, w stawie kolanowym. Kształtem przypomina półksiężyc lub rogalik. Oprócz amortyzacji i ochrony chrząstki stawowej spełnia on również rolę stabilizatora stawu. W każdym stawie kolanowym znajdują się dwie łąkotki – przyśrodkowa i boczna.
W budowie wewnętrznej łąkotki wyróżnia się różne strefy o odmiennym unaczynieniu, co ma znaczenie odnośnie jej możliwości do samoistnego gojenia. Niestety, istnieją obszary łąkotki o gorszym ukrwieniu, które charakteryzują się słabym potencjałem naprawczym i uszkodzenie w tych obszarach może wymagać leczenia operacyjnego.
Można wyróżnić dwa typy uszkodzeń łąkotek – urazowe i zwyrodnieniowe nieurazowe. Uszkodzenia urazowe występują częściej w trakcie uprawiania sportu lub pracy fizycznej – po wykonaniu nagłego skrętu, kucnięcia, przysiadu.
Ocena i wybór postępowania powinny być prowadzone przez chirurga z doświadczeniem w leczeniu uszkodzeń kolana i powinna obejmować wywiad chorobowy, badanie kliniczne z tzw. testami łąkotkowymi, oraz analizę badań dodatkowych.
W znacznej większości uszkodzeń urazowych leczenie można rozpocząć od postępowania nieoperacyjnego obejmującego czasowe stosowanie unieruchomienia, leków przeciwbólowych oraz fizykoterapii. Wyjątkiem jest sytuacja tzw. kolana zablokowanego – w którym na skutek przemieszczenia oderwanego fragmentu dochodzi do silnego napięcia mięśni uda, uniemożliwiającego pełny zakres ruchu. Wymaga to doraźnej interwencji lekarskiej, czasem jest konieczna pilna artroskopia stawu kolanowego. Często, uszkodzeniom łąkotki towarzyszą uszkodzenia więzadeł lub chrząstki stawowej.
Uszkodzenie urazowe łąkotki może wygoić się w okresie od 3 tygodni do 3 miesięcy, natomiast przy braku wygojenia objawiającym się brakiem ustąpienia dolegliwości, należy rozważyć leczenie operacyjne.
Leczenie operacyjne polega na artroskopii (wziernikowaniu) stawu kolanowego, naprawie (zeszyciu łąkotki specjalnymi zszywkami) lub wycięciu uszkodzonego fragmentu.
Postępowanie wynika z wcześniej opisanego systemu ukrwienia łąkotki. Na szczęście jednakże, wycięcie małego fragmentu nie powoduje negatywnego wpływu na staw, zarówno bezpośrednio po operacji, jak i po wielu latach. naprawa łąkotki może doprowadzić do jej wygojenia, choć nie zawsze do tego dochodzi.
Od pewnego czasu pojawiają się obserwacje wskazujące na korzystny efekt osocza bogatopłytkowego w leczeniu nieoperacyjnym i pooperacyjnym, co może stanowić dodatkową możliwość – oprócz klasycznych metod fizykoterapeutycznych.
U niektórych pacjentów bez żadnych objawów i dolegliwości, badania rezonansu magnetycznego lub ultrasonograficzne czasem wykazują uszkodzenia łąkotek. Są to tzw. uszkodzenia bezobjawowe i zazwyczaj nie wymagają leczenia.
Operacja jest tylko wstępem do odzyskania sprawności. Drugim równie ważnym elementem leczenia jest prawidłowo prowadzone postępowanie pooperacyjne, które należy prowadzić według ustalonych zaleceń.