Chondromalacja jest stanem chorobowym dotyczącym chrząstki stawowej. Na skutek różnych procesów chorobowych dochodzi do jej rozmiękania, co powoduje zwiększenie nacisku na zakończenia nerwowe i powstania ogniska bólu. Chrząstka stawowa jest strukturą złożoną z kilku warstw, w których występują komórki chrzęstne (chondrocyty, chondroblasty), kolagen i inne substancje, a jej grubość wynosi zazwyczaj 2-4 mm. Im głębsze uszkodzenie, tym większe jest natężenie odczuwanego bólu. Istotne znacznie ma również wielkość powierzchni uszkodzenia. Wyróżnia się 4 typy chondromalacji, zależnie od głębokości uszkodzenia.
Przyczyny chondromalacji są różne. Najczęstszą i powszechną jest zmniejszenie aktywności ruchowej, wynikające z siedzącego trybu życia i pracy. Inne przyczyny obejmują nieprawidłowości budowy stawu – wrodzone lub nabyte i pourazowe. Uszkodzenia innych struktur stawowych również mogą prowadzić do powstania obszarów rozmiękania chrząstki. Czasem, powstania chondromalacji można doszukiwać się w zaburzeniach hormonalnych lub dietetycznych.
Chondromalacja dotyczy najczęściej stawów kolanowych, rzadziej skokowych, biodrowych czy ramiennych. Oprócz badania fizykalnego, w określeniu stopnia chondromalacji wykorzystuje się badanie ultrasonograficzne lub rezonansu magnetycznego.
Leczenie chondromalacji jest wielostopniowe i wieloelementowe. Zakres i sposób leczenia jest zależny od stopnia chondromalacji. Obejmuje powrót do umiarkowanej aktywności fizycznej, fizykoterapię, leki i suplementy doustne, iniekcje dostawowe – kwasy hialuronowe, preparaty kolagenowe lub osocze bogatopłytkowe, oraz leczenie operacyjne (w wybranych przypadkach). W trakcie operacji, która powinna obejmować korekcję nieprawidłowości budowy stawu, usunięcie lub naprawę innych uszkodzeń, możliwe jest również oczyszczenie ognisk uszkodzeń, wykonanie mikrozłamań prowadzących do powstania chrząstki zastępczej, wykonanie przeszczepów chrząstki, lub wszczepienie membran syntetycznych.
Leczenie chondromalacji zazwyczaj jest długotrwałe, zazwyczaj wymaga wdrożenia kilku elementów postępowania jednocześnie.